NHẬT KÝ ĐƯỜNG XA

Mai Thế Đức (Paris)

Lời nói đầu :

      Hằng năm vợ chồng tôi thường đi thăm con trai , một hay hai lần tại Tây Ba Nha.

Hắn làm việc cho một hãng Pháp tại  tỉnh B, làng V, cách thủ đô Madrid độ 150 km phía Tây/Nam.

Công việc, theo hắn , thì bề-bộn , căng thẳng , không hấp dẫn lắm. Hắn ở, với  gia đình -vợ ,3 con-, trong một xóm vắng vẻ, xa chỗ làm độ 20 cây số ( muốn ra tỉnh phải lấy xe hay xe buýt công cộng) ,giữa những biệt thự dính liền ,cùng mẫu ,giống nhau ; cạnh một rừng thông ,vây quanh bởi những khu đất trống trải dành cho xây cất sau này(?),gần những xa lộ ồn ào.

Có những hàng cột dẫn điện  nối nhau ,sừng sộ , phũ phàng .Phong cảnh coi ra vắng vẻ ,nhàm chán. Như vậy đến đây làm gì ? Chắc có người hỏi như thế ? Thưa rằng :

-mới đầu , khi lập gia-đình , các cháu cũng có cần sự hiện diện của Ông Bà ( nhất là Bà!), về chuyện trông nom trẻ nhỏ ; dần dần , thành thói quen ,trẻ lớn: không đi thì cũng được , nhưng nhớ gia-đình  con cháu ( nhất là Bà !) và nhân đã về hưu,nhiều thì giờ, nên đi thăm như đi chợ...!

Nhưng tất cả không phải chỉ là buồn chán : cái hấp dẫn tại nơi này, có chăng, cũng là do cách đối xử giữa người cùng làng xóm với nhau -và rộng ra- đối với cả người ngoại quốc.

Thật vậy : sự tiếp đãi rất là vồn vã và nhiệt tình :

-Ở đây ai ai  hình như cũng quen biết nhau : gặp nhau , họ luôn luôn chào hỏi.Một câu nói , một dấu hiệu bằng tay, hay gọi giây nói , gửi điện thư, luôn luôn... Trong tuần ,họ thường xuyên đến thăm nhau, phần nhiều chiều tối , sau giờ làm về.Nhà cửa , suốt ngày cổng ra vào mở  ,không khóa . Một đêm , con tôi quên  đóng cửa chỗ đậu xe ; sáng ra cũng chẳng thấy mất mát gì cả.

Trẻ con đi học về , nếu bố mẹ không có nhà, thì sang chơi tại nhà bên cạnh mãi tới chiều tối, sau bố mẹ đến đón về; Nếu cần phải đi đâu xa ,  người ta gửi chìa khóa  hàng  xóm ; có khi cả tuần mới đến lấy. Những ngày sinh-nhật cho trẻ em cũng là những dịp gặp gỡ cho người lớn thường xuyên.

Cuối tháng có những buổi họp văn nghệ giữa người cùng  xóm : hoặc hoạt động thể thao vv;

Con tôi cũng tình nguyện một vai trò có  trách nhiệm tập thể.

Những nhận xét trên , chắc ở xứ mình trước đây là thường , nhưng , tại Âu Châu , vào thời buổi này:thì thật hiếm...Hiếm nữa là những điều xẩy ra trong thời gian ngắn ngủi mà tôi được chứng kiến như sau  :

  

Trạm xe giữa nơi trống vắng

Một buổi sáng trong lành tại một làng quê Tây Ba Nha (từ 7g30 đến 11gg30)

7g30 : thức giậy , có ý định muốn lấy xe buýt  ra tỉnh , tham quan và nhân thể mua bán lặt vặt.

        Các con , trai và dâu ,đã chia nhau đưa trẻ nhỏ đi học và  tới nhà  trẻ .

8g15 : sau khi ăn sáng qua loa , chúng tôi đi bộ tới trạm xe , cách  nhà chừng 10 phút..

Người đầu tiên gặp là một ông già , gần 80 tuổi . Sáng nào cũng đi bộ cùng con chó ốm yếu , trung thành. Cụ thường lấy buýt vào giò này sang làng bên cạnh . Cụ  lấy xe 2 lần/1 ngày -đi và về đúng vào giờ xe. Sau khi trò chuyện ( Ông nói một mình thì đúng hơn), chúng tôi cùng đi đến trạm xe. Đúng ra  là mọt lều sắt--mái tôn  và có cửa kính bao vây quanh 3 chiều- được dựng lên chơ vơ giữa đồng , cạnh đường cái xe đi.(xem ảnh)

8g35 :một xe buyt nhỏ , độ 20 chỗ ngồi, của cong ty Empresa Carrero..SA , ở xa từ từ đến .

Một bà lái xe ngó đầu ra , tươi cười chào hỏi chúng tôi. Bà vẫn nhớ chúng tôi vì ở xóm này ít gặp người ngoại quốc , nhất là người Á-Đông , mà bà đã gặp năm trước rồi.

Trời còn lạnh , bà mời tất cả chúng tôi vào xe ; còn bà thì chưa vào vội vì còn sớm và nhất là bà muốn... hút thước (cấm ở trong xe).

8g40 :bà lái sửa soạn chuyển động , sau khi một số hành khách – quen thuộc với bà- đã lên xe :

- một bà còn trẻ , lên xe với một con trai nhỏ, sau khi gấp cái xe đẩy trẻ. Thằng bé coi vậy mà rất lém, nó nói chuyện xouen xoét , trèo lên chỗ bà lái xe để nghịch với tay lái.Bà này cũng cười , để yên , chiều nó.

_một bà cụ già đưa 2 cháu , một trai nhỏ tóc vàng và chị no'(mặc mầu đỏ) đi học ở làng bên cạnh.Cô bé kéo theo một va li mầu hồng đầy sách . Trẻ con ở đây không được phép mang sách trên lưng vì quá nặng., nên phải kéo.

-Một bà nữa , có vẻ quen biết với người đàn bà có con trai đã nói.

-sau cùng là chúng tôi và ông lão.Hôm nay cụ đưa con cho' sang làng bên khám bệnh.Dĩ nhiên là buộc mõm nó cẩn thận.

-bà đợi vài phút nữa , trong khi nhạc radio reo lớn.

8g45 đúng :xe chạy sau khi cửa tự động bị khóa.

...

Từ 8g46 phút đến 9g19 :

  xe lần lượt đưa các khách hàng qua những đường nhỏ đến xa lộ , to lớn,  ồn ào ; rồi tiến vào  các làng khác lân cận.Xe ngừng có đến ngót 10 chạng trước khi đến bến xe đò chính ,có nhiều xe khác.

Thời gian ở trong xe :

tất cả có 19 chỗ ngồi  , hai mươi kể cả người lái.

-bên trái , nhìn về phía trước , có 2 hàng ghế liền nhau , có giây lưng an toàn, ai cũng phải buộc.

-rồi đến lối điở giữa,

-bên phải chỉ có 1 hàng ghế.

Trên đầu mỗi người có loa phóng âm ,ra đi ô  ầm ỹ, đèn để xem sách riêng cho mỗi người , một màn tivi sony cho tất cả đặt ngay sau lưng người lái phía trên cao , hơn đầu người..

-cạnh bà này : có máy an toàn chữa lửa , hộp kính đựng 1 búa sắt phòng khi xẩy tai nạn mà phải đập kính để ra, và ( buồn cười) một thùng gia'c bé, chắc là bà tài đặt thêm  cho khách hàng dùng (?)

về phía hành khách :

_ông già và con chó xuống ngay ở chặng đầu. Ông đi bộ rất giỏi , nhưng muốn lấy xe vì tự cho « có bổn phận  phải khuyến khích hãng xe đò » (nếu không : ông sợ ít khách , ãng xe  sẽ bỏ tuyến đi tỉnh-làng này ! ) , và cũng vì hôm nay phải đưa con chó đi khám bệnh;

-cô bé chào  chúng tôi ,không sợ sệt gì cả, và khoe cho xem con búp bê bằng len;

_cậu bé cho nhà tôi một viên kẹo dưới đôi mắt trìu mến của cụ già bà ngồi ghế cạnh đấy;

-người đàn bà ở phía sau nói rất lớn : thì ra bà nói chuyện với bà tài xế (!) . Bà này tuy tay vẫn lái nhưng thật ra vẫn quay lại nói chuyện .Như vậy tiếng động khá nhiều : tiếng ra đi ô ( mà chẳng ai nghe, người nói điện thoại, các bà nói chuyện với nhau, người ta chào nhau khi lên xuống...

- một ông mới lên đã chào chúng tôi bằng tiếng Nhật « Kon ni Chi Aua « (?)

9g20:

xe đến nơi , mọi người tuần tự xuống , sau khi đã vui vẻ từ biệt nhau.

9g30 : chúng tôi ra khỏi trạm xe , sau khi đã ghé thăm chỗ vệ sinh . Tôi đếm thấy – một trạm ngừng xe nhỏ - mà có đến hơn 20 chục bồn đi tiểu cho đàn ông . Bên các bà thì vợ tôi nói là rất sạch sẽ.

9g35:

Đi qua một cửa hàng bán thực phẩm, chúng tôi ghé vào mua it rau , quả và vài khuc ca tươi'. Bà bán cá vui vẻ cát cá, đánh vẩy , moi ruột , và từ chối tiền thưởng của chúng tôi. Bà nói « đây là bổn phận của bà ». Các quầy bán hoa quả đều có găng  tay bằng ny long để che trở cho khách hàng (!).

Sau đó , bọn tôi gửi hàng lại , để lát nữa , khi về đi qua sẽ lấy để lên xe.OK , no problema (!)

9g48: vẫn chưa đến giờ mở cửa nhà siêu thị  muốn vào , nên chúng tôi vào dùng tạm cà phê tại một tiệm gần đấy.Nói là « « dùng tạm » , nhưng bữa điểm tâm cũng  rất thịnh soạn : có  cả nước cam vắt ( cho không) , bánh xừng bò , cà-phê nâu nóng , không thua chỗ khác.Ở đây có đủ thức ăn mặn , ngọt. Thấy tôi nhìn mình  đương ăn món khoai tây , trứng và thịt heo khô nướng , một ông liền cắt một khúc thịt  mời tôi ăn (!). Một bà khác hỏi thăm chúng tôi bằng Anh ngữ ,ở đâu tới và chúc được thời gian tốt trong khi đi du lịch

10g đúng : siêu thị El Corte Inglès mở cửa.

Chúng tôi chia nhau đi mua hàng : vợ tôi vào một cửa hàng  gần đấy , còn tôi thì vào siêu thị này.

Sau khi hỏi quầy hàng dành cho các đồ  Thể Thao , cô chiêu đãi viên -tươi cười, lễ phép- chỉ cho  từng thứ tư. Ở đây , Người phụ trách tuy không hiểu tiếng Anh , nhưng đã nhờ một nữ đồng nghiệp trẻ tiếp đãi  và sau khi hiểu điều tôi muốn ( mua một túi -độ 1,50m- để đựng cần câu !) , ông ta giở ra không biết bao nhiêu là kiểu túi đủ các cỡ cho trọn.Tôi lựa hai túi vừa ý ,và khi trả tiền thì ông cười và bảo là « biếu không » cho tôi (!) . Tại sao vậy? Chiều khách ? Hàng cũng không đáng giá ba nhiêu ? Tôi cũng không biết , chỉ kịp cám ơn  để đi gặp bà vợ đang  mua giầy ở một cửa hiệu gần dấy, trước mặt , đường bên kia.

Tại tiệm này , một cảnh tượng náo nhiệt khác xẩy ra : vọ tôi đứng giữa một đống giầy đủ mầu , đủ kiểu , không biết chọn đôi nào ? Tôi phàn nàn là sao lựa nhiều như vậy thì bà xã cam đoan là chỉ hỏi một đôi giầy , nhưng họ mang ra nhiều vậy ; lấy hay không cũng không sao !

10g45 : đi qua tiệm bán thực phẩm hồi nãy ,lấy quả và cá, rồi mau mau ra bến để lấy xe đò về.

11g đúng , xe chạy; Lúc về cũng một không khí tương tự như vậy . Trong vui vẻ ,thân mật.

11g 25 :

Có khác chăng chỉ là khi đến  gần bến xe làng con tôi ở, bà lái có nhã ý là đưa chúng tôi về tận nhà, vì bà bảo là bà đã hết giờ phục vụ sáng nay. Chúng tôi chỉ biết cám ơn nhã ý của bà.

11g30 : khi chia tay , bà còn chúc chúng tôi ra đi bình an và hẹn năm tới.

Đây là một thời gian  tươi đẹp ,có ý nghĩa , cho phép tôi kết luận như sau :

 Tây Ba Nha là một trong những nước hiện đang có vấn đề kinh tế ( đến nỗi có thể sắp bị « phá sản » , sau Hy Lạp , hay Aí Nhĩ Lan , Bồ Đào Nha ,...) ở Âu Châu.

Còn về công ăn , việc làm,  cũng không đầy đủ cho mọi người. Co' đến hơn 20 % người thất nghiệp ( giới trẻ từ 25 đến 40 tuổi , thành phần ưu tú của xứ sở ), đời sóng khó khăn , đời sống vất vả;

Đảng cầm quyền , vừa mất đa số trong quốc hội ( vì tổng tuyển cử toàn quốc năm nay),..

Nhiều biểu tình phản đối lung tung hiện giờ .Nói chung tình hình phức tạp.khốn đốn...

Vậy mà dân tình (mọt tỉnh nhỏ, một chuyến xe nhỏ ,một thời gian nhỏ...) còn có được một trình độ văn hóa cao như vây ( tình thân ái ,đối xử với nhau tử tế,  theo luật pháp công dân, lịch thiệp với người ngoại quốc...) thì thật đáng mừng và đáng kính trọng . Tây Ba Nha là một nước văn minh;

khiến tôi khâm phục sau Nhật Bản.

Mùa Xuân 2011