Văn Công Hùng
Chỉ cách đây mươi năm, thú thật, tôi chả nghĩ mình sẽ có thể
tự cầm vô lăng một cái ô tô, dù thực ra, thi thoảng đi đâu đó, tôi cũng đã từng
tranh thủ chạy thử một tí, nhưng là chỉ để thử cảm giác tốc độ khi đường thật
vắng và chú lái xe tự nhiên nổi hứng dễ tính với cách chạy chỉ một số duy nhất.
Và chính vì lái thử thế nên mới thấy, làm chủ ngòi bút, bàn phím… dễ hơn làm
chủ vô lăng. Và tặc lưỡi: thôi, cứ xe máy cho lành, đi đâu xa có người lái,
mình ngồi trên xe đọc sách (cả làm thơ như anh Thăng nói), lướt web, ngủ, bâng
quơ ngó nghiêng, thi thoảng phán vài câu để lái xe dạ theo, nó có tư thế… ông
chủ hơn. Với lại, học lái mà không có xe để lái thì nó lại sẽ… quên. Có bằng
lái mà khi có việc cần phải lái mà lại… quên cách lái, nó quê hơn rất nhiều
không biết lái.
Năm nào đấy nhà văn Nguyễn
Hoàng Thu bỗng dưng nổi tiếng vì bị… đốt xe. Vốn ông nhà văn này là phóng viên
báo Thanh Niên, đã cùng vợ cũng là nhà thơ nhà báo của báo Tiền Phong cùng
thường trú ở Buôn Ma Thuột, tham gia điều tra một vụ đụng đến đại gia. Nửa đêm
có 2 đứa trẻ con lẻn vào nhà và phóng hỏa đốt chiếc xe của ông. Vấn đề là, cái
xe của ông rất cũ, và trong xe thì nghe đồn là luôn có cả áo mưa và mũ bảo hiểm
vì… dột. Còn chuyện lái xe của ông thì nhà văn Sương Nguyệt Minh đã chứng kiến
bằng cách thề là không bao giờ ngồi trên xe ông Thu nữa, bởi đơn giản, ông chỉ
đi tiến được chứ không thể lùi. Lần ấy đến một ngã tư để lùi vào khách sạn, ông
không cách gì xử lý được bèn cứ… chạy vòng ngã tư, nghe nói phải hết xăng xe tự
dừng và cả ông nhà văn tài xế lẫn ông khách nhà văn ngồi trên xe đều mặt xanh
như tàu lá bước xuống nhờ cảnh sát giao thông xử lý hộ.
Nhà văn Nguyễn Một, là nhà văn thuộc
thế hệ trẻ, coi việc lái xe như thò tay vào túi quần móc khăn mùi xoa lau mặt,
nhưng khi tậu cái xe về, cú lái đầu tiên vào nhà đã khiến bảo hiểm thất thu
đúng 38 triệu. Khi vào ông tạt nguyên cái gương chiếu hậu vào tường, hốt hoảng
ông lao ra theo tư thế… xiên và toàn bộ thân xe hôn cổng.
Nhà văn Phan Đình Minh là người vừa
chở tôi về nhà anh ở Cẩm Giàng thì bị tố là khi lái xe vào nhà thì… không
thể lùi ra được. Một thằng cháu được phái chạy xe máy ra ngã tư đứng bắt một
chiếc tắc xi dừng lại rồi… trình bày, nhờ tài xế tắc xi cứu nạn bằng cách lùi
giúp ra ngoài, tất nhiên phải trả tiền cho anh tắc xi, như một cách… ôn tập.
Tôi chơi với nhà phê bình Phạm Xuân
Nguyên khá lâu, nói thật ngồi sau lưng để anh chạy xe máy chở mình trên phố Hà
Nội bao giờ cũng như đánh cược tính mạng mình vào tay lái rất “lãng mạn” của
anh, thế mà một ngày, anh chễm chệ trên một con ô tô xịch đến một cuộc họp
khiến ai cũng mắt tròn mắt dẹt. Trước đấy tôi nhớ, có một cuộc bạn bè ngồi với
nhau, có ai đó gọi cho Nguyên, anh bảo đang tập lái xe trên Xuân Mai thì ai
cũng cười vẻ như… trời sắp sập.
Giờ thì rất nhiều nhà văn tung hoành
trên ô tô. Mỗi khi ra Hà Nội công tác, thế nào cũng có một nhà văn đàn anh xung
phong cõng tôi đi chơi bằng xe, và, chưa thấy ông nào phải thuê người lùi. Kinh
hơn, có chuyến ông nhà văn Nguyễn Xuân Hưng, giám đốc hãng phim Hội Nhà Văn Việt
Nam, để tiết kiệm kinh phí, lần đi làm phim xuyên Việt, ông trực tiếp cầm lái
luôn, nghe nói tổng cộng chuyến ấy ông lái gần 3 nghìn cây số, mà vừa lái vẫn
làm giám đốc, chỉ huy đoàn phim, chứ lái xe chuyên nghiệp, đến nơi là nghỉ, là
chơi, kệ các ông làm gì thì làm. Cũng như thế có lần tôi được đón nhà thơ
Nguyễn Duy tại Pleiku, cũng là nhờ… xe. Ấy là nhà báo Tâm Chánh, thời ấy là
Tổng biên tập báo Sài Gòn tiếp thị, mua một chiếc xe mới, bèn… giao cho nhà thơ
Nguyễn Duy bóc tem, bằng cách chở thêm kiến trúc sư nổi tiếng Nguyễn Trọng
Huấn, nhà văn Nguyễn Trọng Tín và vài người nữa, chạy xuyên Việt chỉ để… nhắm
rượu. Đến tất cả các lò rượu, vùng rượu nổi tiếng khắp đất nước, uống rồi bình
và viết. Khi đi ra thì chạy đường số 1 còn khi về chạy đường Trường Sơn.
Lần nữa, tôi được nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho ngồi trên con xe X6 của ông.
Thấy thì nó cũng hơi… giông giống mấy con xe tã mà tôi hay được đi, nhưng khi
hỏi đến giá thì tôi mật xanh mật vàng, và mới bắt đầu tìm hiểu X6 là gì?
Lại có lần tôi đi Bản Lác, Hòa Bình,
qua khá nhiều đèo nguy hiểm mà ớn nhất là dốc Cun. Lái xe là nhà văn nhấp nhỉnh
70 Hà Phạm Phú. Ông nguyên là giáo viên đại học kỹ thuật quân sự, con xe lại
mới, tay lái vẫn mượt vì khác các nhà văn nhà thơ khác khi lái xe (trong đó có tôi)
là chỉ biết lái, ông hiểu rõ tại sao nhấn ga xe lại chạy được, tại sao khi
phanh thì xe dừng và vì sao khi xoay vô lăng thì xe lại vào cua. Đừng tưởng là
nói chơi, mà khi anh hiểu rõ tính năng kỹ thuật của xe, cũng như công dụng của
từng bộ phận thì sự tự tin nó tăng lên gấp bội. Và đi kèm nó là sự an toàn…
Và thế là tôi bỗng… mê xe, muốn học
lái xe, để tự mình điều khiển một con xe, bởi nhìn cái dáng lơ ngơ lóng ngóng
của tôi, một hôm vợ khích: ông mà biết lái xe tôi rút tiết kiệm, chi hẳn cho
ông 100.000.000 (một trăm triệu) mua lấy một con xe mới nhất hiện đại nhất mà
chạy (vợ tôi thấy lũ bạn tôi toàn chạy xe vài chục triệu nên tưởng trăm triệu
là nhất quả đất rồi).
Thế là một ngày đẹp trời, tôi rủ 3
gã nữa nộp hồ sơ, toàn bọn lơ ngơ, một nhạc sĩ, một nghệ sĩ nhiếp ảnh và 2 nhà
thơ.
Hôm đầu tiên có một cái lễ nhỏ giữa
4 ông học lái. Ông lớn nhất 58 nhỏ nhất cũng 54 tuổi. Ăn sáng, đóng thêm một ly
lấy khí thế rồi xuống sân tập. Thầy dạy đánh xe ra, giải thích 4 anh sẽ học ở
xe này. Xe này là tôi và một anh nữa góp vào với trung tâm nên ngày nào các anh
học thì… đổ xăng chạy (thực ra tiền xăng xe học đã tính vào học phí rồi, nhưng
thôi, thầy đã nói, cứ Ok cho nó vui vẻ cả làng). Rồi nói qua loa về ga, thắng,
côn xong hỏi anh nào lái trước. Ba anh kia ngúc ngắc nhìn nhau, tôi hùng dũng
bước vào. Và thế là… Driver.
Cuối
buổi tập đầu tiên thì mời thầy đi nhậu, và tôi hùng dũng tuyên bố sau ly rượu
thứ 5: nếu rớt 25% thì là phần của nhà thơ Phạm Đức Long, anh này cầm vô lăng
cứ vặn chéo như đang Gangnam Style, mặt mũi căng thẳng, xe cua hướng nào thì
miệng méo theo phía ấy, mỗi khi thắng thì chồm người lên phía trước, chống hai
tay vào vô lăng, đầu gí sát vào kính. Rớt 50% thì phần của Nghệ sĩ Nhiếp ảnh,
anh này rất cẩn thận, cẩn thận đến mức, nổ máy xong ngồi… ngắm, mãi không vào
số, hỏi sao thế, bảo từ từ cho hết… run đã. Anh này có tài hết ngày thứ nhất
vẫn chưa phân biệt ga với thắng. Và vì thế tôi mới biết vai trò của cái thắng
bên phụ của xe học lái và tại sao thầy luôn phải ngồi phía ấy. Còn nếu rớt 75%
thì là phần nhạc sĩ. Lão này mãi mà vẫn không biết hạ thắng tay, mỗi lần cần hạ
thắng tay là một lần… nói tiếng Đan Mạch. Thầy cáu thì hắn dọa: tôi còn nóng
hơn thầy nhé, đừng dọa nhau…
|
|
Nhưng
đến lúc thi thì hình thức thi mới bắt đầu có hiệu lực, ấy là toàn bộ quá trình
thi xử lý bằng cảm ứng, lý thuyết chấm bằng computer và truyền trực tiếp ra
ngoài cho mọi người cùng giám sát, con ruồi bay cũng không lọt. Và nhờ thế mà
tôi mới biết rằng, học lý thuyết trên mạng online cực kỳ thú vị, y như chơi
game.
Mấy
tháng trời, cứ thứ 7 chủ nhật là chúng tôi quần ở sân. Một hôm thấy T.H phóng
viên báo Thanh Niên cũng đang bặm môi bặm lợi vặn vô lăng, hỏi học lâu chưa,
nói mới 2 tuần, có người ở sở Giao thông dắt xuống… gửi, nên chỉ tập mấy hôm
rồi thi. Hôm ấy xe đang đề pa dốc, hắn gồng người thế nào mà cái xe lao… ngang,
như xe tăng công đồn. Thế mà rồi hắn thi trước bọn tôi đến mấy tháng, và đậu,
mua ngay con xe chạy ầm ầm.
Nói
nhanh để bạn đọc yên tâm là cả bốn đứa chúng tôi không đứa nào… đậu ngay lần
đầu. Mua vé thi lý thuyết, 3 ông đậu, ông Long rớt. Vào thi thực hành cảm ứng,
tôi vào đầu tiên. Thắt dây an toàn. Véo von hát, giơ tay chào ban giám khảo,
tiếng loa ngọt nghẹt: Xe số 5 vào thi. Thì vào. Đánh xi nhan, tắt xi nhan. Ổn
rồi. Nhường đường cho người đi bộ. Ổn luôn. Đề pa dốc. Chuyện nhỏ. Ngay buổi
học đầu tiên tôi là người duy nhất trong 4 đứa chơi thắng chân chứ không dùng thắng
tay như bài dạy, và xử lý như chuyên nghiệp từ hồi ấy. Vào cua để vượt hàng
đinh. Dừng lại một tí, ngắm nghía, thẳng tưng rồi, cho xe bò tới. Được nửa hàng
đinh con Maika léo nhéo: bạn đã đi ra ngoài. Bạn đã thi trượt. Xin mời bạn đánh
xe về nơi đỗ. Ông nhiếp ảnh thì đến đề pa dốc cứ đứng ì ra, lại con Mai ka
thông báo: Đã hết thời gian, mời bạn đánh xe về nơi đỗ. Ông nhạc sĩ thì vào
chuồng leo luôn lên… thành chuồng…
Tất
nhiên là không ai bỏ cuộc, tất cả vẫn hăm hở nộp tiền thi lại. Và lạ kỳ chưa,
cái ông tưởng 100% là rớt lại là người đậu đầu tiên. Ông này đi một lèo về
đích, chỉ bị trừ 5 điểm. Khi xuống trả xe, toàn bộ người ông ướt đẫm, kể cả…
tất. Và, cái người mà từng tự hào là nếu 100% rớt thì mới tới lượt tớ là… tôi
thì lại là người đậu cuối cùng sau… 5 lượt thi. Tất cả đều tại một chỗ duy
nhất: vượt hàng đinh. Đi qua thì đương nhiên là đậu, leo lên vạch thì bị trừ 5
điểm, nhưng tôi, cả 4 lần đều… đi ra ngoài, dù biết là trong hoàn cảnh ấy, đi
ra ngoài khó hơn đi vào trong, và đi dễ nhất là cán vạch. Thế mà vẫn cương
quyết đi ra ngoài, đến 4 lần. Nhưng thi là thế. Có 1 anh đại tá quân đội cũng
thi… 4 lần, bảo tôi đứng trước hàng ngàn quân, hô phát nó im phắc, chúng nó run
chứ mình lạnh băng, thế mà ngồi vào cầm lái lại run hết tứ chi.
Cái
đoạn khám sức khỏe để học lái cũng buồn cười. Họ vẫn sử dụng thông tư của bộ y
tế từ cái thời lái… com măng ca và Zin 3 cầu nên quy định nam phải trên 1,6m,
nữ trên 1,55m. Mà loại này giờ lái xe nhiều lắm. Thế là tất cả đi… mua giấy
khám sức khỏe. Xe bây giờ nó trợ lực hết. Thấp thì điều chỉnh cho cao, ngắn thì
điều chỉnh cho dài, tay lái trợ lực nhẹ hơn vuốt tóc… thế mà vẫn áp dụng cái
quy định lỗi thời đến mấy chục năm để hành nhau.
Cũng
nói thêm, giờ thi toàn bộ bằng coputer nên việc thi lý thuyết và sa hình không
thể tiêu cực được, không phong bì phong bao gì hết, nhưng thi đường dài thì vẫn
còn. Đây là công đoạn duy nhất đến giờ còn thi bằng cảm quan người chấm. Nghe
nói sắp tới cũng sẽ tự động hóa. Hầu như ai sau khi thi đậu lý thuyết, sa hình,
đến món này cũng được thầy dạy gợi ý: nộp 1 triệu chống trượt- và thực tế thì
chưa thấy ai thi trượt đường dài. Ông thầy dạy biết tôi là nhà văn nhưng vẫn
gợi ý nộp 1 triệu. 3 tên kia nộp, tôi bảo tôi quen nên không cần. Và tôi điện
cho ông bạn là lãnh đạo sở: tôi không tiếc tiền, nhưng không thích chung chi vớ
vẩn, ông nhắc hội đồng chấm chính xác hộ tôi. Ông thầy lại dặn: Thế thì anh thi
sau nhé. Một vòng thi 2 người, người lái đi người lái về, anh đợi người kia đi
rồi anh lái về cho chắc. Đến lúc thi, nghe đọc báo danh xong tôi chui vào ngồi
trước tay lái luôn, chấp nhận thi trước. Anh giám khảo ngồi sẵn trong xe, còn
trẻ, tôi chào rất to nhưng mặt vẫn đăm đăm không trả lời. Cái xe thi đường
trường là loại xe sản xuất chắc ngang thời… U oát, cái gì cũng nặng, từ ga,
côn, số đến vô lăng, cả còi cũng bấm hết cỡ mới kêu. Thắng thì mới khẽ đụng vào
đã đứng khựng lại. Suốt quãng đường lái tôi nói chuyện với anh thi cùng ngồi
ghế sau chứ ông giám khảo vẫn không nói gì. Khi tôi kêu cái gì trên xe cũng
nặng anh này gắt: nặng gì mà nặng. Đến lúc xuống xe tôi chào và hỏi: anh lái
được không em? anh này gọn lỏn một câu: yếu quá. Yếu cũng kệ nhé, đây không do
dự nhé. Bước đến bàn để ký tôi hỏi cậu thư ký: anh về được chưa em, ý văn học
là anh có đậu không? nó cười rất tươi: Dạ anh về đi. À mà anh làm gì ạ? anh là
nhà văn. Thảo nào thấy sếp gọi…
Mấy
ngày sau thì tôi có bằng, ông thầy mang đến tận nhà, tất nhiên là tôi, cũng như
mọi người, lại có 1 phong bì cám ơn ông…
Và
ngay sau đấy thì tôi nhận 100 triệu của vợ để “mua con xe mới nhất, đập hộp,
nhập khẩu, hiện đại nhất bây giờ”, và đi mua xe, có điều tôi phải méo mặt mượn
thêm 400 triệu nữa để giải quyết lệnh của vợ. Tôi may mắn hơn các đàn anh từng
cho xe vào gara, là ngay sau khi mua xe, làm một cú một mình một xe đi Phú Yên,
cả đi và về hơn 600 cây, và… an toàn. Và đến giờ xe cũng mới chỉ một lần vảo
xưởng để tút lại tí đầu bị xước. Có khi là tại thi lại nhiều nên tay lái nó…
cứng cũng nên, vậy nên nếu thấy ai thi lái xe phải thi lại nhiều, chớ vội cười
bạn nhé…
Chùm ảnh dưới đây là nhà báo cự phách Huỳnh Dũng Nhân chỉ
đạo: Ông phải chụp mấy cái ảnh, một cái đang bơm xe (Ông em là Ng Bác Thạch,
Pgđ sở XD GL một hôm bảo: Muốn xe đẳng cấp phải có cái bơm trên xe, để em tặng
bác 1 cái, và thế là hắn lụi hụi gửi mua rồi mang đến tận nhà tặng), một cái
lau kính xe như lau mặt người yêu, và 1 cái ông đang vẫy tay sang đường như ông
đang lái xe ở thế kỷ 18 ấy, hehe...
Được
đăng bởi Văn Công Hùng
